Piñeiro Ares

A maxia da derradeira noite de abril.

maxia

O ritual de alumear o pan, a través do lume purificador e da cinza, perviviu nas terras de Iria ata o ano 2010// Autores como Vicenti, Murguía, Piñeiro Ares ou Borobó tentaron afondar no seu significado e na súa orixe // O cerimonial nocturno pretendía espantar as meigas e pedir boa colleita

Ata hai ben pouco, aínda nalgún curruncho da comarca do Sar, os campesiños alumeaban o pan. E facíano rememorando unha vella tradición que bebe nas fontes das culturas ancestrais e que tiña por obxecto espantar as meigas e pedir boa colleita de trigo e de centeo.

Este cerimonial ígnico tiña como protagonistas o lume, os froitos e os cánticos. Celebrábase ó caer á noite do 30 de abril e prolongábase ata ben entrada a madrugada do día un de maio. Algúns autores galegos recolleron nos seus escritos este curioso ritual e tentaron afondar nas orixes do mesmo sen decantarse por unha hipótese clara.

EL CORREO GALLEGO, 28/04/13

Por Luis Angel Sabariz Rolán, hace

La Bandera del Carmen, cien años en Pontecesures.

El municipio conmemoró ayer, con un sencillo acto, el centenario del estandarte, símbolo de las Fiestas del Carmen
No era el primer domingo de julio. De hecho, ni siquiera era domingo. Pero la Bandera del Carmen desfiló ayer por el centro de Pontecesures para conmemorar el centenario de su llegada a la villa. Fue en el año 1912 cuando el emigrante José Llerena Braña, presidente de la sociedad Hijos de Puentecesures en La Habana, viajó a su tierra madre trayendo consigo el estandarte de seda blanca con franja azul. Por una de sus caras, pintado al óleo, un puente romano. Por la otra, el escudo de Galicia. Afirmaba el exalcalde José Piñeiro Ares en su libro ??Historia de Puentecesures?, que Llerena Braña viajó exprofeso al municipio para hacer entrega de la bandera a la ??Liga de Amigos del Carmen?. Su bisnieto, Daniel Seijas, gran estudioso de la historia de la villa, desmontó ayer la leyenda. ??Como ía vir a propósito a traer unha bandeira desde Cuba??, una travesía que podía prolongarse hasta 15 días. ??Era mellor que a mandara por correo?, afirmó durante el acto de homenaje. ??Seguramente aproveitou unha viaxe para traer? el estandarte, que desde entonces, se erigió en uno de los grandes símbolos de las Fiestas del Carmen, del que nace el tradicional Desfile Valeiro.
Faltaron ayer los marineros para flanquear la bandera y también un poco más de acompañamiento ciudadano en los actos conmemorativos, pero todo fue suplido por la emoción de los descendientes de José Llerena Braña y de otros emigrantes cesureños que aportaron fondos para que este trozo de tela pudiera llegar a orillas del Ulla. Fue el caso de los hermanos Andrés y José Carrera Blanco, que dejaron su villa natal a los 14 años rumbo a Cuba, donde ejercieron como farmacéutico uno y analista el otro. Sus sobrinas, Aurora y Carmen Jamardo Carrera, no faltaron ayer al homenaje. Como tampoco nietos, bisnietos y tataranietos de José Llerena Braña. Entre los primeros, Marisel y Bernardino Llerena Orgaz y Marcial Bernardino Villamarín Llerena. Este último es el custodio de la Bandera del Carmen ­de una réplica del original, que desde el año 2000 preside el Salón de Plenos de la Casa Consistorial­. ??Envólvoa, póñolle uns plásticos e gárdoa nunha habitación? junto a una decena de remos que rozan los setenta años de antigüedad. Así, en su vivienda de A Paxareira queda depositado el estandarte entre cada edición de las fiestas del Carmen. El mismo inmueble al que ayer fueron a buscarlo las autoridades para iniciar los actos de homenaje.

Daniel Seijas Llerena fue el encargado de encabezar el desfile por el centro de la villa portando la bandera, al son de las gaitas de Algueirada. En el Salón de Plenos aguardaba la original, flanqueada por dos paneles que, bajo el epígrafe ??O berce dunha identidade?, condensaban la historia de cómo llegó a Pontecesures.

El alcalde, Luis Álvarez Angueira, aludió a la ??gran carga emotiva? del acto, haciendo un paralelismo entre los emigrantes que antaño salieron de Galicia en busca de oportunidades y los jóvenes que hoy en día también se ven forzados a coger la maleta y dejar atrás su tierra para salir adelante profesional y económicamente. La bandera ??é o símbolo das Festas do Carme, un símbolo que nos pertence?, concluyó el primer edil, al que acompañaron otros miembros de su equipo de gobierno, como Cecilia Tarela, Margarita García, Arturo Ferro, Roque Araújo y Ángel Souto. También presenciaron las conmemoraciones el edil independiente Luis Sabariz y el popular Juan Manuel Vidal Seage.

La emoción ganó enteros cuando Marisel Llerena Orgaz recitó dos poemas del libro ??Recordos da aldea?, publicado por su abuelo en La Habana en los años 20, versos en los que Pontecesures está muy presente. Porque quienes se vieron forzados a buscar en la emigración el futuro que en Galicia se les presentaba casi imposible ??estaban pensando na súa terra. Gracias a eles? y a sus remesas ??este país evolucionou?, remarcó Daniel Seijas. De ahí que los actos de ayer no solo fuesen para él un homenaje a la bandera, sino también a ??todos os cesureños que emigraron polo mundo adiante?. Su bisabuelo, José Llerena Braña, fue solo uno de ellos. En 1932 regresó a su localidad natal. ??Eu estiven sentado nos seus xeonllos cando tiña dez anos?, comenta Marcial Villamarín. De los tres nietos que participaron del homenaje, él fue el único que llegó a conocer a José LLerena, que falleció en 1944. Tras dejar atrás su época de emigrante, durante la que incluso participó como combatiente en la Guerra de Cuba, regresó a Pontecesures sin olvidarse de traer consigo algunas botellas de cerveza La Polar, fábrica en la que Llerena Orgaz llegó a encargado general. Una de ellas, la última, apareció en un armario ??cando eu tiña 21 anos. Quen sabe o tempo que levaba alí… Repartímola entre toda a familia. ?ramos seis e tocounos a un chupito cada un?, recuerda Marcial esbozando una sonrisa.

DIARIO DE AROUSA, 07/10/12

Por Luis Angel Sabariz Rolán, hace

«Sendo xuíz de paz ás veces hai que botarse a manta ao lombo».

Estudió para profesor, y aunque se sacó la diplomatura en Magisterio, en sus clases en una academia de Pontecesures descubrió Manuel Becerra Campaña un futuro bien distinto que, probablemente, se encuentre en el origen de su larga trayectoria como juez de paz de la localidad. El futuro que le deparó conocer a la que pronto se convertiría en su mujer, Marigel, con la quese casó con 25 años y con la que se embarcó en la regencia del bar que sus suegros, originarios de Castrelo do Miño, había montado tras la Guerra Civil en Cesures.
Se mudó Manuel de su Cordeiro natal al municipio vecino para trabajar en el bar familiar, que con los años ampliaría sus servicios para convertirse en fonda. Un buen escaparate para la política en un concello que aún hoy y después de años de gran bonanza natal, apenas supera los 3.000 habitantes. Quizá por ello Piñeiro Ares se fijase en Becerra para acompañarlo en una lista con sello UCD con la que se convirtió en el primer alcalde de Pontecesures de la etapa democrática.
Concejal de Obras en una localidad donde no había comenzado todavía el profundo proceso de urbanización que hoy refleja y con un presupuesto municiipal de 12 millones de las antiguas pesetas, Becerrra se retiró al término del primer mandato «por falta de tempo». Ahora recuerda su efímero paso por la política como consecuencia de «a euforia das primeiras eleccións democráticas». Una experiencia que le sirvió para convencerse de que «a política, para os políticos. Non botei nin boto en falla voltar á política. E propuxéronme varias veces facelo».
Claro que, como le había sucedido años atrás con su paso por la academia, una puerta explorada y cerrada le abría un nuevo e inesperado camino. «Cando quedou vacante a praza de xuiz de paz, Piñeiro Ares pediume que me presentara. E agora, alcalde tras alcalde vanme pedindo o mesmo» a medida que sus mandatos de cuatro años se van consumiendo. Un apunte que Manuel hace sin rastro de vanidad tras 22 años en el puesto, quizá porque tiene ss sospechas sobre elo porqué. «Sempre vin e veño ao xulgado todos os días. Moitos dos meus antecesores ao mellor viñan unha vez á semana tan só asinar papeis».
Hombre discreto, Manuel no gusta de entrar en detalles ni casos singulares cuando el periodista lo asalta con la pregunta de rigor. Pero no tiene reparo en hablar de su labor. ¿Qué hace que alguien dedique unas dos horas diarias de lunes y viernes a resolver pleitos entre vecinos con una asignación simbólica de unos 1.600 euros al año?. «Tratas a moita xente, e prestas un servizo público», responde.
«Ser imparcial, e razoable». Estos son los requisitos que entiende Becerra debe tener toda persona que quiera ejercer de juez de paz. Eso, y saber que «ás veces hai que botarse a manta o lombo, e facer o que cres xusto». Porque su función principal es evitar que dos vecinos a los que quizá tenga que ver todos los días lleguen a juicio. «O peor para mín é celebrar un xuízo de faltas, porque nunca van quedar contentos os dous veciños». Por ello, su mayor satisfacción le llega cuando «un acto de conciliación remata con «avenencia». Tras 22 años ejerciendo su función, «algún veciño deixoulle de falar». Claro que «non moitos». Gajes de un oficio vocacional.

LA VOZ DE GALICIA, 12/04/12

Por Luis Angel Sabariz Rolán, hace

Manuel Luis Álvarez Angueira: ??Imos loitar por seguir sendo independentes?.

??Completar o pavementado da periferia, adecentar a zona do peirao, dispor de un centro de actividades socioculturais, contar cunha nova circunvalación e rexenerar o Ulla son obxetivos claros para esta Corporación?

Desde Piñeiro Ares e Victoriano Trenco, o goberno en Pontecesures é cousa de dous, e ate de tres. As maiorías parecen pouco doadas,

As maiorías foron ata o ano 1996, e a partir de ahí houbo distintas fórmulas pero non con maioría absoluta.

Pregúntollo porque non se entende moi ben que nun concello de 1.500 votantes se presenten hasta 7 candidaturas.

Vaia por diante que todo o mundo ten dereito a presentarse. O que pasou aquí é, dende meu análise persoal, que o PP estaba roto e dividido. Sobre todo nestas últimas eleccións na forma de elección do candidato que xerou malestar. Isto é un pouco porqué se presentaron 7 listas.

Das que por certo sairon 6.

?ramos 106 candidatos o cal quere dicir que hai moita xente implicada, a nivel familiar e de amigos, co cal se hai 1.500 votantes coma ben dis, o voto está moi repartido. Aparte eu creo que das 7 listas, 4 eran de persoas do Partido Popular. Maribel Castro era una excepción, que durante a canditatura se presentou como Independiente de Pontecesures. E o señor Randulfe foi portavoz do PP ata o 22 de maio?

E a campaña pode decirse que non foi moi limpa, sobre todo contra a súa persoa.

Algunhas persoas pensan que na política vale todo, pero outros pensamos, como no meu caso, que a política ten unhos límites. A crítica está moi ben, pero pasar de ahí ás acusacións explícitas ou implicitas sáese do límite da crítica para entrar na descalificación persoal. Evidentemente, a mín non me poden acusar de nada se non estou acusado de nada.

¿Preocúpalle a denuncia presentada contra vostede?

Non, eu teño a conciencia tranquila. Iremos ó Xulgado e xa o xulgado resolverá o que corresponda cando chegue o mento.

¿Cómo están as contas?

Se lle digo a verdade é que as cotas municipais están nunha situación de preocupación que teremos que ver no equipo de Goberno. Porque hai unha serie de cousas das que polo de agora prefiro non falar e que sairán no seu momento. Dende logo, son unha sorpresa e incluso algunas nos parecen bastante grandes.

¿Sorpresas negativas, claro?

Por suposto, por suposto.

¿Esas contas limitan moito o gasto? ¿Queda capacidade de reacción?

Para alguna cousa, para ir facendo as cousas do día a día, pero debido á mala xestión do goberno anterior que non preveeu e que non planificou adecuadamente, obrigaranos a facer investimentos relativamente importantes.

? ser Pontecesures un concello pequeno e con moitos problemas resoltos, como ode saneamento, diríaxe que gobernar é atender o día a día.

Non, non, obxetivos importantes hainos sempre. Porque a ilusión da cidadanía é constante. Sí temos resoltos esos problemas de saneamento, pero quedan problemas de pavimentado na zona de extraradio, non tanto no centro do pobo; hai que mellorar toda a zona do peirao; nós consideramos necesario contar cun dentro de actividades socioculturais pola cantidade de asociacionismo. Hai que facer espacios de lecer para os veciños, un centro de día… En fin, moito maís.

Hai cinco anos nunha entrevista anterior vostede faloume de remodelar o muelle. Aínda seguimos nesas e con proxectos contrapostos.

Hai dúas lexislaturas, cando gobernábanos nós, prantexamos unha remodelación importante. Fomos a Portos e presentamos un proxecto portuario, pero co cambio de goberno de 2007, pouco máis tarde presentaron un proxecto de Portos, que nos pareceu interesante a todos e que incrementaba un pouco máis do que estaba previsto, pero non fixeron ningún tipo de investimento para este proxecto, estando incluso o PP na Xunta. Pasou o tempo i hai uns meses presentaron alternativas que foron descartadas por toda a Corporación, alternativas surrelistas que incluían eliminación da vía do tren ou darlle tránsito ás camións que viñan de Nestlé, acceso pola parte de atrás do Club Náutico… en fin, algo sin pes nin cabeza. Nós seguimos insistindo daquela que o proxecto válido era o inicial. Agora todo está en stan-bay, hai que retomar o tema e facer a partires de agora canto antes una reunión con Portos de Galicia para retomar o proxecto. Porque temos un río que poñer en valor e contar cun paseo e unha zona de lecer no muelle é importante

Acaba de anunciarse unha nova ponte para a variante na N-550 que enlazaría coa que vai de Cesures a Valga…

Non fai moito que saiu na prensa que esa variante se suspendera, o que non é certo, tal como nos confirmaron desde a Xefatura de Demarcación de Carreteras, que siguen adiante cos estudios e informes pertinentes e co trazado que no seu día consensuamos na Corporación e que era pola parte superior da Autopista dirección Valga, para entendernos.

A rexeneración do Ulla foi sempre unha das súas teimas personais. Qué cómpre facer?

Pois mire. En primeiro lugar que este concello e outros que verten no Ulla teñan o saneamento necesario. Hai que ser conscientes de que nós temos una depuración importante pero nos fai falta chegar ao 100%. Iso é costoso. Poremos todo o empeño pero precisaremos un reforzo por parte da administración. Pola nosa parte poremos todo o empeño

¿E a idea dun paseo peatonal á beira do dío?

Bueno, ese é un proxecto que tiñamos nós hai 5 anos. No medio da vía que ten Padrón, que fixeron as súas xestións porque tamén afecta a outros concellos. Entonces a idea sería recuperar ese axuda de costas de Pontevedra e da Coruña. A idea sería por un lado facer un paso peatonal aproveitando os antigos pilares enriba da ponte ao lado de Padrón e por outro lado un paseo matítimo que pagara o Estado dende a carretera nacional 550 ata un lugar chamado As Pesqueiras. Eso sería a maneira de poñer en valor algo para beneficio de todos. Tanto de Pontecesures, como de Padrón? Bueno, imos a iniciar o proxecto que o goberno anterior rechazou porque obrigaba a un canon de 1400 euros anuais.

Presumen de un tecido veciñal con moita xente xoven.

? que Pontecesures resulta atractivo para as parexas novas por os servicios que se prestan, aá dinamización social e veciñal, sen esquecer a propia ubicación geográfica perto de lugares como Vilagarcía Pontevedra, Padrón, Santiago, Ribeira, Boiro…

Falan de agrupar concellos.

Nós imos loitar por ser independentes. Xa o fixemos en 1925. Non queremor ser parte de outros.

El perfil.

Manuel Luis Álvarez Angueira (1.961. San Xulián Pontecesures) confésase nacionalista e militante en política dente os vellos tempos do instituto, aínda que na municipal entrou en 1991, da man do BNG onde milita.
Licenciado en Filosofía, ensina esa disciplina nun colexio i é un gran amante do deporte, especialmente remo e bicicleta. Ahora retoma a alcaldía perdida en 2007 e, dende a tranquilidade, normalidade e falla de euforia que demostra por tal feito, podería presidir o primeiro pleno recordando a vella cita de ??Decíamos onte…? Tamén o periodista, claro, que en catro anos apenas mudaron os problemas e as inquedanzas do pobo e do seu alcalde.

TIERRAS DE SANTIAGO, 23/08/11

Por Luis Angel Sabariz Rolán, hace

«Tentaron borrar calquera pegada do BNG no Concello defraudando aos votantes».

Angueira forma xa parte da galería de alcaldes cesureños.

Os nacionalistas reivindícanse como a forza «máis seria e a garantía da estabilidade»

No 2007, o BNG, malia ser a forza máis votada e quedar a un paso da maioría absoluta, foi desbancado da alcaldía de Pontecesures por unha alianza de tres partidos. Este goberno a tres bandas supuxo, en opinión de Álvarez Angueira, unha perda de catro anos para o pequeno municipio arousán.

-O que lle ocorreu a vostede no 2007 sucedeulle antes a Piñeiro Ares e a Trenco, co BNG participando na outra banda. ¿Séntese agora solidario con eles?
-Solidario, home, non. Cando chegamos á alcaldía, en 1999, nós eramos a forza máis votada da esquerda, nun pacto entre tres forzas progresistas. O de hai catro anos non tivo nada que ver. Si lle sucedeu, nese sentido, a Piñeiro Ares. Ben, os pactos danse así.

-Cesures non ten nin tres mil electores, pero compiten sete candidaturas.
-Son moitísimas. Todo o mundo ten dereito a presentarse, pero debemos matizar que dúas das listas que agora concorren non estaban hai catro anos. Son froito dos problemas do PP, como tamén o foi Maribel [Castro, a alcaldesa] no seu día. O señor Randulfe mesmo segue a ser o voceiro municipal do PP. Supoño que serán os cabreos internos.

-Ben, pero ¿cal pode ser o papel do BNG entre tanta lista?
-O noso obxectivo é acadar a maioría suficiente para gobernar. Os veciños teñen que ser conscientes do que ocorreu hai catro anos, un pacto contra natura que levou á alcaldía a candidata menos votada. Pero o peor foi que tentaron borrar calquera pegada do BNG no Concello, defraudando aos seus propios votantes e á cidadanía en xeral. Nós traballaremos para que os proxectos truncados se desbloqueen, temos un proxecto claro, temos toda a ilusión e sempre soubemos estar no lugar no que nos pobo no colocou. Agora ben, a xente ten que ter claro que o que ocorreu hai catro anos foi un desaloxo a toda costa do BNG do goberno, cando nós somos a forza máis seria e a única garantía de estabilidade.
-¿Que opina do actual goberno?
-Unha perda de catro anos. Insisto, o único que fixeron foi botar abaixo os nosos proxectos, oposición da oposición.

-¿E que pasou co gasóleo?
-Ese tema foi arquivado dúas veces. A Xustiza falará no seu momento.

-Deu a impresión ás veces de que se sentía vostede perseguido…
-? que me sentín perseguido. Non só ao BNG, senón á miña persoa. Iso non é política. Iso é obsesión de determinada persoa comigo, pero a min o que me interesa son os veciños de Cesures. Alá cada quen, por moito que algunha lista se presente unicamente porque me presento eu. O seu único proxecto son eu, el non ten ningún máis.

-Falemos de proxectos, logo.
-A lista é interminable. Case todos deixámolos preparados e eles renunciaron. O centro de día, a zona de lecer ata Padrón sobre os piares vellos do tren, a humanización do peirao, o parque empresarial, o Camiño Portugués, a verdadeira feira do automóbil clásico…

Manuel Luís Álvarez Angueira
22 de xaneiro de 1962, en Pontecesures
Casado
Profesor de Ensino Medio
Cabeza de lista do BNG por primeira vez en 1991. En 1995 os nacionalistas facilitaron a caída de Piñeiro Ares. Foi alcalde entre 1999 e o 2007, faltándolle entón medio cento de votos para a maioría absoluta.

LA VOZ DE GALICIA, 06/05/11

Por Luis Angel Sabariz Rolán, hace

«Algúns levan moito vivindo da política e o traballo dos demais».

Rafael Randulfe encabeza a candidatura da API logo do «nomeamento a dedo no PP».

Randulfe lembra que foi o único cabeza de lista do PP elixido democraticamente

Randulfe vive unha paradoxal situación. Segue sendo o único voceiro coñecido que o PP ten no Concello de Pontecesures, aínda que encabeza unha candidatura rival, a da Agrupación Pontecesures Independente.
-¿Que o leva a liderar unha lista independente?
-O PP decidiu pola súa conta nomear a dedo un candidato. Nós, por respecto aos máis de 300 afiliados que hai aquí, dos cales a meirande parte son militantes porque eu llo pedín persoalmente, e por respecto á democracia decidimos que tiñamos que presentarnos. Eu fun o único candidato elixido democraticamente polos afiliados do PP, pero iso non parece importar. Se o PP pode facer o que quere e lle peta, nós tamén.
-Segue sendo vostede concelleiro polo PP.
-De momento non presentamos a dimisión. De feito, dos 11 membros da candidatura 6 son afiliados ao PP. Isto non sucede só aquí, senón en moitos lugares da provincia. O partido toma as decisións que cre oportunas. E nós tamén. Non hai problema.
-O PP fala de renovación.
-Deuse esa razón, pero nada máis. Nin un aviso previo, nin un debate. Non me preocupa nin me interesa onde estea o PP agora mesmo. A min paréceme moi ben a renovación. Hai algúns que levan moito tempo vivindo da política mentres os demais traballamos para eles, aportando xente para mítines e comidas. Moi ben, xa que viven disto poderían renovarse eles.

-O seu pacto de goberno levou á alcaldía á candidata menos votada. Foi moi criticado por iso.
-Na negociación esa era a única posibilidade de botar ao BNG. Pero non foi un capricho, contou con pleno consentimento da dirección do PP. Sempre se molesta o que perde, pero o mesmo sucedeu con Piñeiro Ares e tamén con Trenco. Non somos ningunha especie rara.

-¿E agora? ¿Chegaría a un acordo de goberno co BNG?
-Agora son independente e podemos facer o que queiramos. Tomaremos a decisión que máis lle interese ao pobo, e en segundo lugar a nós. Non descartamos a ninguén, nin sequera ao BNG. Pelexaremos voto por voto e casa por casa, igual que o resto. Os veciños deben pensar se queren votar á xente que coñece e quere traballar exclusivamente polos veciños ou a xente que vai apoiar a especuladores e só pensa en dedicacións exclusivas.

-¿Arrepíntese daquel acordo?
-Non, porque as decisións están motivadas por razóns, e este goberno foi positivo para Pontecesures. Investiuse un millón de euros por ano, máis que en calquera outro período, e fixéronse moitas cousas ben. Agora temos que centrarnos na loita contra o desemprego e nun proxecto de vivendas sociais realista.
Rafael Randulfe Vieites
3 de xuño de 1954, en Pontecesures
Funcionario municipal no propio Concello de Pontecesures
Divorciado, ten dous fillos
Candidato do PP á alcaldía no 2003, dimitiu por incompatibilidade. Encabezou de novo a lista conservadora no 2007 logo de ser elixido nun congreso extraordinario da súa formación, que con tres concelleiros é o grupo maioritario do goberno de coalición. ? tenente de alcalde e, de momento, o único voceiro popular no Concello.

LA VOZ DE GALICIA, 05/05/11

Por Luis Angel Sabariz Rolán, hace