As orixes da empresa ‘Caleras del Ulla’ de Pontecesures.

No lugar que hoxe é coñecido coma A Calera (Pontecesures), situado a carón da pista que une Porto coas Cortinallas e A Devesa, consérvanse aínda os restos duns impresionantes fornos para a calcinación de pedra caliza, construídos con bloques de pedra, que se poden ollar detrás da fábrica de fosas sépticas «PRU».

As primeiras referencias que temos sobra a pretensión de levar a cabo a instalación do que se convertería na empresa «CALERAS DEL ULLA», son as do Pleno do concello de Valga do 23 de setembro de 1922, onde debatiuse unha solicitude de Ramón Diéguez Carlés (1896-1968), cesureño, ex-estudiante de Química e fillo do fabricante de velas de cera, José Diéguez Carlés. Nesta solicitude pedía a cesión duns terreos públicos para poder levar a cabo o seu proxecto empresarial e no que a Corporación Municipal dictaminaba, «que la referida ocupación no perjudica en lo más mínimo a los intereses del municipio (daquela Pontecesures pertencía ó concello de Valga), al contrario, los beneficiaría estableciendo la industria, pero como quiera que el terreno de que se trata forma parte del monte perteneciente al Estado, entiende que el Ayuntamiento ninguna concesión puede hacer del repetido tereno…»`polo tanto «la comisión acuerda, por unanimidad, que el Sr. Alcalde emita acuerdo con aquel el que se interese por el Sr. Ingeniero Jefe del districto forestal…».

O Distrito Forestal emitía un informe favorable para la ocupación dos terreos a cambio dunhas determinadas condicións económicas, que se deron a coñecer no Pleno de 13 de xaneiro de 1923:

«..No perjudica los intereses de los vecinos…por la ocupación del terreno, dicha Jefatura ha valorado los perjuicios que se causanb con las obras, en la cantidad de veinticinco pesetas, debiendo ingresar el referido peticionario en las arcas municipales, ciento doce pesetas y cincuenta céntimos, en beneficio de los vecinos de la parroquia de Requeijo (Pontecesures), en concepto del noventa por ciento, ingresando, así bien, en la Tesorería de Hacienda, doce pesetas y cincuenta céntimos, por diez por ciento…»

Unha vez que Ramón Diéguez Carles acadou a cesióhn dos terreos, o seguinte paso foi solicitar o permiso para a construcción da fábrica:

«Que el monte titulado de Porto en dicha parroquia de Requeijo, tiene previsto construir dos hornos; uno de cocción de baldosa y artículos análogos y otro para calcinación de cuarzo pedernal y carbonado calcio; y dos galpones de 30 metros de largo, por diez de ancho, de planta baja».

Esta petición que é do 6 de febreiro de 1923, recibe o visto bó por parte do alcalde, José Carles Braña, ó día seguinte.

A fábrica debeu comezar a funcionar no segundo semestre do ano 1923, pero adicándose só á calcinación do cal, nuns fornos cunha capacidade de 50/60 metros cúbicos. A materia prima viña en barco ata o muelle cesureño probablemente dende Asturias. En febreiro de 1924, en «CALERAS DEL ULLA», traballaban, como empregados fixos, seis homes e unha muller. Os productos que saían nos fornos da Calera, eran destinados para o agro e a construcción como branquexador de muros e para os estucos. O cal da factoría de Ramón Diéguez vendíase en toda a comarca e incluso viñan persoas cos seus propios carros de bois a cargar o cal para as leiras, dende os concellos da comarca de Barcala, como ben lembraba Avelino Pousa Antelo, no libro das festas do Carme de Cesures do ano 2000:

«Eu lembro que, sendo un neno, de dez anos máis ou menos (el naceu en 1914), fixen unha vaixe dende o meu natal val de Barcal (Negreira e A Baña) a Pontecesures, en un carro de bois que ía cargar cal ás caleras del Ulla; lembro que durmín unha noite nun leito de palla, dentro dunha das barricadas usadas para cargar o cal; foi realmente o meu primeiro e enxebre viaxe turístico; despois fun algunhas veces máis».

Coma ben se dí, o cal vendíase dentro duns barrís, e non en sacos coma hoxe.

As propiedades do cal da fábrica de Ramón Diéguez Carlés anuinciábase deste xeito na prensa:

«LAS PATATAS, EL MAIZ.
Abónelas con CAL especial para tierras de las CALERAS DE ULLA de Pontecesures. Obtendréis BUENAS COSECHAS y frutos sanos empleando la CAL como abono…»

No mesmo lugar la fábrica da Calera, despois de mercar Ramón Diéguez os moldes, no ano 1927, a desaparecida firma cesureña «CERÁMICA ARTÍSTICA GALLEGA» que Eugenio Escuredo Lastra tiña no Cantillo, crearíase a coñecida empresa de artesanía «CERÁMICA CELTA» e onde traballarían e colaborarían o máis selecto dos artistas galegos do momento.

Articulo escrito por DANIEL SEIJAS LLERENA o 5 de decembro de 2006 e que aparece na páxina 17 do libro da festa do patrón San Xulián que se celebra o vindeiro 7 de xaneiro de 2007.