Guitián y Seixas descubren la faceta de Daniel Castelao como pintor y escultor

«Castelao era un home orquesta. Era político, debuxante, caricaturista, escultor, médico..Foi o pintor do mundo que máis se caricaturou, por riba de Rembrandt. Sen embargo, a su vida é unha desgracia», afirma Seixas, que desveló en su libro la faceta de Castelao como pintor.

«Castelao pintor», de Miguel Anxo Seixas, recoge la faceta menos conocida del político galleguista. En una carta que el escritor rianxeiro escribía en 1948 «a un curmá que estivo agochado dez anos no faiado dunha casa na Coruña» testimonia que sus quehaceres políticos frustraron su verdadera vocación artística. Para recuperar esos fragmentos de la retina de Castelao que convertían casi en un desafío el dibujar cuando la enfermedad amenazaba con dejarlo ciego, el escritor natural de Arzúa nos presenta a un Daniel inquieto e inseparable de su pintura.

«Foi un libro que se fixo cos restos dun naufraxio, pillando o que atopábamos, xuntando anacos en Bos Aires, Santiago e Madrid. Espero que pronto poidamos ter unha biografía deste gran artista», afirma Seixas. Castelao, tal y como lo explica, era sobre todo rianxeiro. «Era un rapaz pobre pero con talento, e para crear, só lle facía falla un lápiz e combinacións de cores». Además de rianxeiro era humorista. «Nas tertulias do Toural facía caricaturas da xente. Era o pintor do mundo que máis se caricaturou para entrenarse». Su primera etapa como pintor arranca en el 1908 con lienzos de la tradición gallega. Una vez en Madrid, tras acabar la carrera de Medicina, regresa a Santiago en el 1909 y se presenta a la exposición regional gallega, recibiendo la medalla de oro en pintura. «En 1920, traballou como médico en Rianxo, pero máis que médico, tiña unha casa de beneficiencia, non se atrevía a cobrarlle a quen sabía que non tiña cartos para comer. Era unha persoa xenerosa».

Premonición a su ceguera> Seixas recuerda que antes de su primer desprendimiento de retina, Castelao «xa pinta a persoas cegas» aunque no fue hasta julio de 1924 cuando empezó a tener problemas serios de visión. «Segundo os informes ós que tiven acceso, Castelao foi tratado como si tivese o sífilis, cando él o que tiña era tuberculose, e dábanlle inxeccións de mercurio que non lle servían para nada». Regresando a 1915, Castelao ganaría la medalla de oro por un tríptico en la exposición nacional de Madrid. «No 1917, intégrase na Irmandade Galega e ilustra libros galegos, colaborando con «A Nosa Terra», e un ano despois, con «El Sol», en Madrid. No 1918 ven a Rianxo coincidindo coa peste e aquí aparece o Castelao como escritor en galego». En 1920, ya con plaza en Madrid, viaja a Francia, Bélgica y Alemania y conoce el grabado.

:: Diario de Arousa :: Marina Cascallar

A creatividade do debuxante tivo saída no deseño de pezas de porcelana e louza

O tratado de Xoán Guitián sobre Castelao relacionado coa cerámica é o resultado dunha investigación parcial dun tema que xa abordou antes e que non é outro que o que significou a empresa Cerámica Celta para Pontecesures. O historiador compostelán fai referencia a relación que mantivo o debuxante rianxeiro con Ramón Diéguez, un dos grandes impulsores do progreso da vila cesureña, e que se puxo á fronte da citada fábrica de louza e porcelana con notables innovacións. Castelao deu renda solta a súa creatividade con debuxos e deseños para a modelaxe dese tipo de pezas.

Boa parte da masa cultural da época, entre eles Castelao, Asorey e Maside, entre outros, foron convencidos por diéguez para ceder os seus debuxos, así como para traballar e dar consellos aos seus empregados sobre a elaboración de obxectos de cerámica, moitos dos cales eran dunha sorprendente calidade. «Castelao foi o que tivo a idea máis clara do que podía saír desa fábrica, coa produción industrial de pezas con deseños artesanais, aínda que non foi o que máis debuxos cedeu. Promoveu a decoración galega de mantón para as pezas, con estampaxes de traxes rexionais», apuntou Guitián.

Este historiador destacou o xenuíno estilo da cerámica de Castelao, pero tamén a orixinalidade, entendida como a innovación dos deseños das pezas partindo das orixes da tradición galega.

:: La Voz de Galicia :: Ed. Barbanza